ရခိုင္အေရး နိုင္ငံတကာ စုံစမ္းစစ္ေဆးမႈမ်ား လက္မခံနိုင္ေၾကာင္း သမၼတ ႐ုံးေျပာ

17 February 2018 ဧရာ၀တီ

ရခိုင္ျပည္နယ္ ေျမာက္ပိုင္းတြင္ မြတ္စလင္ လူနည္းစုမ်ား ဖိႏွိပ္ခံေနရျခင္းကို လြတ္လပ္သည့္ စုံစမ္း စစ္ေဆးမႈမ်ား ျပဳလုပ္ေပးရန္ ဥေရာပ ပါလီမန္ ကိုယ္စားလွယ္အဖြဲ႕ က ေတာင္းဆိုအၿပီး စုံစမ္းစစ္ေဆးမႈမ်ားသည္ မွ်တ၍ ဘက္လိုက္မႈ ကင္းမည္ဟု မယုံၾကည္ေသာေၾကာင့္ မည္သည့္ စုံစမ္းစစ္ေဆးမႈမ်ိဳးကိုမဆို လက္ခံမည္ မဟုတ္ေၾကာင္း ျမန္မာအစိုးရက ေျပာသည္။

ေနျပည္ေတာ္ရွိ သမၼတ႐ုံး၏ ေျပာခြင့္ရပုဂၢိဳလ္ ဦးေဇာ္ေဌးက “ျမန္မာနိုင္ငံက ဒီလိုပဲ လြတ္လပ္တယ္လို႔ေျပာတဲ့ ယန္ဟီလီလို သူေတြနဲ႕ ပူးေပါင္း ေဆာင္႐ြက္ခဲ့တယ္။ သို႔ေသာ္လည္း ခရီးစဥ္အၿပီး ေျပာၾကားခ်က္ေတြက မွ်တမႈ မရွိဘူး။ ဒါေၾကာင့္ (ကုလသမဂၢကလည္း ေတာင္းဆိုထားတဲ့) Fact Finding Mission ကိုလည္း လက္မခံဘူး။ အလားတူ ျပည္ပက လာေရာက္စစ္ေဆးမႈမ်ိဳးကိုလည္း လက္ခံမွာ မဟုတ္ပါဘူး”ဟု ဧရာဝတီသို႔ ေျပာသည္။

ေဖေဖာ္ဝါရီလ ၁၂ ရက္ေန႕မွ ၁၆ ရက္ေန႕အထိ ျမန္မာနိုင္ငံသို႔ ေရာက္ရွိခဲ့သည့္ ဥေရာပ ပါလီမန္ ကိုယ္စားလွယ္အဖြဲ႕၏ ဥကၠ႒ Mr. Pier Antonio Panzeri က မေန႕က ေနျပည္ေတာ္တြင္ ျပဳလုပ္သည့္ သတင္းစာ ရွင္းလင္းပြဲတြင္ ရခိုင္ျပည္နယ္ ေျမာက္ပိုင္းေဒသမွ မြတ္စလင္ လူ႕နည္းစုမ်ား၏ အခြင့္အေရးကို ျမန္မာအစိုးရက ဖိႏွိပ္ထားေၾကာင္း ေတြ႕ရွိရ၍ လြတ္လပ္ေသာ စုံစမ္းစစ္ေဆးေရး အဖြဲ႕တခုျဖင့္ စစ္ေဆးေပးရန္ ေတာင္းဆိုခဲ့သည္။

ဥေရာပ ပါလီမာန္ ကိုယ္စားလွယ္အဖြဲ႕ ေခါင္းေဆာင္ျဖစ္သူ ၎က“ကိုဖီအာနန္ အစီရင္ခံစာက ထြက္တာ ၾကာေနၿပီ။ ၿပီးေတာ့ လက္ရွိ ျဖစ္ပ်က္ေနတဲ့ အေျခအေနေတြကိုလည္း ဒီအစီရင္ခံစာက မၿခဳံငုံနိုင္တဲ့အတြက္ လြတ္လပ္တဲ့ စုံစမ္းစစ္ေဆးမႈတခု လုပ္ဖို႔ လိုပါတယ္။ က်ေနာ္ရဲ႕ အေတြ႕အႀကဳံအရ ေျပာရမယ္ဆိုရင္ ဒီမိုကေရစီ အသြင္ကူးေျပာင္းမႈ ကာလ ျဖစ္ရပ္ႀကီးဟာ အေၾကာင္းေၾကာင္းေၾကာင့္ ရပ္တန႔္သြားမယ္ဆိုရင္ ၿပီးခဲ့တဲ့ ေက်ာ္ျဖတ္ခဲ့ၿပီးသား ကာလက အခက္အခဲေတြကို ျပန္လည္ ႀကဳံေတြ႕ရေခ်ရွိတယ္”ဟု ေျပာသည္။

သို႔ေသာ္လည္း ရခိုင္အေရးႏွင့္ ပတ္သက္၍ ျမန္မာျပည္သူမ်ား နားလည္ ႀကဳံေတြ႕ရျခင္းႏွင့္ ျပည္ပနိုင္ငံမ်ားက ထင္ျမင္ယူဆမႈၾကားတြင္ ကြာဟခ်က္ မ်ားစြာ ရွိေနေၾကာင္း၊ လက္ေတြ႕ႀကဳံေတြ႕ခံစားေနရသည့္ ျမန္မာျပည္သူမ်ား၏ စိုးရိမ္မႈႏွင့္ အတြ႕အႀကဳံကို ထည့္သြင္း စဥ္းစား မႈမရွိပါက ယခု ကြာဟခ်က္ ဆက္ရွိေနဦးမည္ ျဖစ္ေၾကာင္း၊ ယခုလို ဘာေၾကာင့္ ကြာဟခ်က္ ႀကီးမားေနသည္ကို နိုင္ငံတကာမွ သူမ်ား သုံးသပ္ရန္ လိုအပ္လိမ့္မည္ ျဖစ္ေၾကာင္း သမၼတ႐ုံး ၫႊန္ခ်ဳပ္ ဦးေဇာ္ေဌးက တုံ႕ျပန္ေျပာသည္။

“Independent international investigation ဆိုတာနဲ႕ပတ္သက္လို႔ နိုင္ငံတကာက ဒီလိုစစ္ေဆးမႈေတြဟာ မွ်တၿပီး ဘက္လိုက္မႈ ကင္းမယ္လို႔ အမ်ားစုက ယုံၾကည္မႈ မရွိဘူး။ လိုအပ္တယ္လို႔လည္း မယူဆဘူး”ဟု ၎က ေျပာသည္။

ယမန္ႏွစ္ ဩဂုတ္လ လုံၿခဳံေရးစခန္းမ်ားအား စစ္ေသြးႂကြမ်ားက တိုက္ခိုက္အၿပီး တပ္မေတာ္၏ တန္ျပန္စစ္ဆင္ေရးအတြင္း လူ ၆ သိန္းေက်ာ္ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ဘက္ျခမ္း ထြက္ေျပးၾကရာ ကုလသမဂၢ လူ႕အခြင့္အေရး ေကာင္စီက လူမ်ိဳးသုဥ္းရွင္းလင္းမႈဟု အမည္တပ္ စြပ္စြဲခဲ့သည္။ ထို႔အျပင္ လြတ္လပ္ေသာ စုံစမ္းစစ္ေဆးေရးအဖြဲ႕ ဖြဲ႕စည္းရန္ ေတာင္းဆိုခဲ့သည္။ သို႔ေသာ္ ျမန္မာအစိုးရက ပယ္ခ်ခဲ့ၿပီးျဖစ္သည့္အျပင္ ျမန္မာလူထု အမ်ားအျပားကလည္း ျမန္မာအစိုးရ၏ ပယ္ခ်မႈကို သေဘာတူၾကသည္။

ျမန္မာျပည္၏ အဓိက ျပႆနာမွာ ဘဂၤလီအေရး မဟုတ္ဘဲ ဒီမိုကေရစီ အေျပာင္းအလဲသာ ျဖစ္ေၾကာင္း၊ ဒီမိုကေရစီ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈ မေအာင္ျမင္သေ႐ြ႕ ရခိုင္ျပႆနာမွာ မေျပလည္နိုင္ေသးေၾကာင္း တိုင္းရင္းသားအေရးႏွင့္ နယ္စပ္ေရးရာ ေလ့လာသူ ဦးေမာင္ေမာင္စိုးက ေျပာသည္။

“ၿမိဳ႕နယ္ ၃၃၀ မွာ ၿမိဳ႕နယ္ ၂ ခုေလာက္မွာ ျဖစ္ေနတာ။ ဗမာျပည္ရဲ႕ အဓိက ဒီမိုကေရစီ အေျပာင္းအလဲကို မျမင္ဘဲနဲ႕ ဒီဟာ တခုတည္း ေဇာင္းေပးေျပာေနမယ္ဆိုရင္ ဒါကိုပဲ လုပ္ေနမယ္ဆိုရင္ ဗမာျပည္ရဲ႕ ဒီမိုကေရစီ အေျပာင္းအလဲကို ထိခိုက္မွာပဲ။ က်ေနာ္တို႔ဘက္လည္း တိုင္းျပည္ရဲ႕ အေျပာင္းအလဲက ဘာလဲဆိုတာကို ေပၚလြင္ေအာင္ နိုင္ငံတကာကို ရွင္းျပနိုင္ဖို႔ အေရးႀကီးတယ္”ဟု ၎က ေျပာသည္။

နိုင္ငံတကာ စုံစမ္းစစ္ေဆးေရးအဖြဲ႕မ်ားကို လက္ခံရန္ ဆိုသည္မွာလည္း အစိုးရတရပ္ အေနျဖင့္ လက္ခံရန္ ခဲယဥ္းေၾကာင္း၊ မည္သည့္ အစိုးရမဆို လက္ခံမည္ မဟုတ္ေၾကာင္း၊ ထို႔ေၾကာင့္ အစိုးရ လုပ္နိုင္သည္မွာ ရခိုင္အေရးႏွင့္ ပတ္သက္၍ သတင္းလြတ္လပ္ခြင့္ကို တတ္နိုင္သမွ် ေပးရန္သာ ျဖစ္ေၾကာင္း ဦးေမာင္ေမာင္စိုးက သုံးသပ္သည္။

ရခိုင္ျပည္နယ္ ေျမာက္ပိုင္းအေရးႏွင့္ပတ္သက္ၿပီး ေျဖရွင္းရန္ ကိုဖီအာနန္ဦးေဆာင္ေသာ ေကာ္မရွင္က အႀကံေပးခ်က္ ၁၆ ခ်က္ပါဝင္ေသာ အစီရင္ခံစာကို အေကာင္အထည္ေဖာ္ေရး အစိုးရႏွင့္ တပ္မေတာ္ၾကား သေဘာမတူညီမႈမ်ား ရွိေနေၾကာင္းအျပင္ အေနာက္နိုင္ငံမ်ားႏွင့္ ျမန္မာအစိုးရ တို႔ၾကား ရခိုင္ျဖစ္ရပ္ ဇာတ္လမ္းမ်ားအေပၚ ႀကီးမားစြာ ကြာဟမႈႀကီး ရွိေနေၾကာင္း ရခိုင္ျပည္နယ္ဆိုင္ရာ အႀကံျပဳခ်က္မ်ား အေကာင္အထည္ ေဖာ္ေရး ေကာ္မတီ အႀကံေပး အဖြဲ႕ဥကၠ႒ အျဖစ္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္၏ ခန႔္အပ္ျခင္း ခံရသူ ထိုင္း နိုင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီးေဟာင္း ဆူရာကီရတ္ ဆတ္သီရာထိုင္းက ဘန္ေကာက္ပို႔စ္ သတင္းစာ အင္တာဗ်ဴးတြင္ ေျပာထားသည္။

ေနျပည္ေတာ္တြင္ မီဒီယာမ်ားႏွင့္ ေတြ႕ဆုံရာတြင္ ပါဝင္ခဲ့သူ ဥေရာပ ပါလီမန္ ကိုယ္စားလွယ္အဖြဲ႕ဝင္တဦးကလည္း လူ ၆ သိန္းမွာ အေၾကာင္းမဲ့ ထြက္မေျပးနိုင္ေၾကာင္း၊ ၎တို႔သည္ တျခား ေဒသတခုတြင္ ဆိုးဝါးစြာ ေနထိုင္ရွင္သန္ေနရေၾကာင္း၊ ထို႔ေၾကာင့္ ယင္းေဒသကို ကုလသမဂၢကို ဝင္ေရာက္ေလ့လာခြင့္ ျပဳရမည္ ျဖစ္ေၾကာင္း၊ အေျခအေနမ်ားမွာ စိတ္ပ်က္ ဝမ္းနည္းစရာေကာင္းၿပီး ယခုကိစၥေၾကာင့္ ျမန္မာ-အီးယူ ဆက္ဆံေရးမွာ ထိခိုက္လြယ္သည့္ အေနအထားသို႔ ေရာက္ရွိသြားၿပီ ျဖစ္ေၾကာင္း ဆိုသည္။

“ဒီလိုေတြ ဘာေၾကာင့္ ျဖစ္တယ္ဆိုတာကို သိရွိဖို႔ လြတ္လပ္တဲ့ နိုင္ငံတကာ စုံစမ္းစစ္ေဆးေရးအဖြဲ႕တခု လိုပါတယ္။ အဲဒါမွ အျဖစ္ မွန္ေတြကို ေဖာ္ထုတ္ရွိမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဘယ္သူေတြက ဒီျဖစ္ရပ္ေတြရဲ႕ လက္သည္ျဖစ္တယ္ဆိုတာကို နိုင္ငံတကာခုံ႐ုံးလို နည္းလမ္းမ်ားနဲ႕ အေၾကာင္းေၾကာင္းေၾကာင့္သာ ျမန္မာနိုင္ငံမွာ ဒီလိုျဖစ္ရပ္မ်ား က်ဴးလြန္သူေတြအတြက္ တရားဥပေဒဆီကို သယ္ေဆာင္ဖို႔ နည္းလမ္း မရွိဘူးဆိုရင္ နိုင္ငံတကာ ခုံ႐ုံးလို နည္းလမ္းမ်ိဳးနဲ႕ ခ်ည္းကပ္သင့္တယ္လို႔ ျမင္ပါတယ္”ဟု ယင္းအဖြဲ႕ဝင္က ေျပာသည္။

သို႔ေသာ္ ရခိုင္အေရးသည္ ခုံ႐ုံးတခုခုသို႔ ေရာက္လာေရး အခြင့္အလမ္းက အလြန္နည္းပါးသည္။ ျမန္မာနိုင္ငံသည္ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ ရာဇဝတ္မႈ တရား႐ုံး၏ အဖြဲ႕ဝင္ မဟုတ္သလို ကုလသမဂၢ လုံၿခဳံေရးေကာင္စီတြင္ တ႐ုတ္ နိုင္ငံက အၿမဲတမ္း အဖြဲ႕ဝင္ ျဖစ္ေနသည့္ အေနအထားေၾကာင့္ ျမန္မာ့တပ္မေတာ္၏ ရိုဟင္ဂ်ာမ်ားအေပၚ က်ဴးလြန္မႈက လူမ်ိဳးတုန္းသတ္ျဖတ္မႈ ျဖစ္သည္ဟု လုံၿခဳံေရးေကာင္စီက ေၾကညာဖြယ္ရာ ရွိလိမ့္မည္ မဟုတ္ေၾကာင္းလည္း ကုလသမဂၢ၏ ျမန္မာနိုင္ငံဆိုင္ရာ လူ႕အခြင့္အေရး အထူးကိုယ္စားလွယ္ ယန္ဟီးလီက ေျပာထားသည္။

ရခိုင္ျပည္ ေျမာက္ပိုင္းႏွင့္ ပတ္သက္ၿပီး ေနျပည္ေတာ္ႏွင့္ နိုင္ငံတကာအသိုင္းအဝန္းၾကား ကြာဟခ်က္အား ျပန္လည္ ရင္ၾကားေစ့ေပးမည့္ ပထမဆုံး အေၾကာင္းမွာ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ေရာက္ ဒုကၡသည္ အမ်ားအျပား ျပန္လည္ဝင္ေရာက္လာနိုင္ေရးအေပၚ မွီတည္ေနသည္။ ေနရပ္စြန႔္ခြာသူမ်ား လုံၿခဳံစြာ ျပန္လာေရး အာမခံခ်က္ေပးျခင္းႏွင့္ လုပ္ငန္းအဆင့္ဆင့္တြင္ ကုလသမဂၢ ဒုကၡသည္မ်ား ဆိုင္ရာ မဟာမင္းႀကီး႐ုံး၊ နိုင္ငံတကာ ၾကက္ေျခနီႏွင့္ အာဆီယံနိုင္ငံမ်ား ပါဝင္သင့္ေၾကာင္း ဆူရာကီရတ္ ဆတ္သီရာထိုင္းက အဆိုျပဳထားသည္။