AFP ၁၄.၁.၂၂၀၁၇
ၾသဂုတ္လအေႏွာင္းပိုင္းတြင္ ရခိုင္ျပည္နယ္၌ စတင္သည့္ ျမန္မာတပ္မေတာ္၏ အၾကမ္းဖက္သမားမ်ားအေပၚ စစ္ဆင္ေရး၏ ပထမလအတြင္း ဘဂၤါလီမြတ္စလင္ ၆,၇၀၀ ထက္မနည္း ေသဆံုးခဲ့သည္ဟု နယ္စည္းမျခား ဆရာ၀န္မ်ားအဖြဲ႕ (MSF) က ဒီဇင္ ဘာ ၁၄ ရက္တြင္ ေျပာၾကားခဲ့သည္။
ယင္းသည္ ၾသဂုတ္ ၂၅ ရက္တြင္ အၾကမ္းဖက္မႈမ်ား စတင္ျဖစ္ေပၚၿပီးေနာက္ပိုင္း ယခုအထိ ခန္႔မွန္းခဲ့သည့္ အျမင့္ဆံုးေသဆံုး မႈပမာဏျဖစ္ၿပီး သံုးလတာ အခ်ိန္ကာလအတြင္း ဘဂၤါလီမြတ္စလင္ေပါင္း ၆၂၀,၀၀၀ ေက်ာ္ ျမန္မာႏိုင္ငံမွ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ႏိုင္ငံသို႔ ထြက္ေျပးရမႈႏွင့္အတူ ႀကီးမားလွသည့္ ဒုကၡသည္ အက်ပ္အတည္းကို ျဖစ္ေစခဲ့သည္။
ကုလသမဂၢႏွင့္ အေမရိကန္တုိ႔က ျမန္မာတပ္မေတာ္၏ စစ္ဆင္ေရးကို လူနည္းစု ဘဂၤါလီမြတ္စလင္မ်ားအေပၚ လူမ်ဳိးစုလိုက္ သုတ္သင္မႈဟု ေခၚဆုိခဲ့ၾကေသာ္လည္း ေသဆံုးသူအေရအတြက္အား အထူးျပဳ ထုတ္ျပန္ခဲ့ျခင္း မရွိေပ။
“ကြန္ဆာေဗးတစ္အျဖစ္ဆံုး ခန္႔မွန္းတြက္ခ်က္မႈေတြအရ ငါးႏွစ္ေအာက္ ကေလးငယ္ ၇၃၀ ထက္မနည္း အပါအ၀င္ ႐ိုဟင္ဂ်ာ ေပါင္း ၆၇၀၀ ထက္မနည္း သတ္ျဖတ္ခံခဲ့ရတယ္လို႔ ခန္႔မွန္းပါတယ္” ဟု MSF က ဒီဇင္ဘာ ၁၄ ရက္တြင္ ေျပာၾကားခဲ့သည္။
MSF ၏ေတြ႕ရွိခ်က္မ်ားသည္ ဒုကၡသည္ စခန္းမ်ားရွိ လူေပါင္း ၁၁,၄၂၆ ဦးထက္မနည္းကို စစ္တမ္းေကာက္ယူမႈေပါင္း ေျခာက္ခုထက္မနည္း ျပဳလုပ္ရာမွ ထြက္ေပၚလာျခင္းျဖစ္ၿပီး အၾကမ္းဖက္မႈမ်ား စတင္ျဖစ္ပြားၿပီးေနာက္ ပထမတစ္လအတြင္းအတြက္ ခန္႔မွန္းခ်က္ ျဖစ္သည္။
“ကြၽန္ေတာ္တုိ႔က ဘဂၤလားေဒ့ရွ္က က်ပ္ညပ္ေနၿပီး သန္႔ရွင္းမႈမရွိတဲ့ စခန္းေတြမွာ ေနထုိင္ေနရတ့ဲ ျမန္မာႏိုင္ငံက အၾကမ္းဖက္မႈေတြကေန အသက္ရွင္က်န္ရစ္ခဲ့တဲ့ လူေတြနဲ႔ေတြ႕ဆံုၿပီး စကားေျပာခဲ့တာပါ” ဟု MSF မွ ေဆးပညာဆုိင္ရာ ညႊန္ၾကားေရးမွဴး ဆစ္ဒနီေ၀ါင္က ေျပာၾကားခဲ့သည္။
“ကြၽန္ေတာ္တုိ႔ ေဖာ္ထုတ္ခဲ့တာေတာ့ အၾကမ္းဖက္မႈေၾကာင့္ မိသားစု၀င္တစ္ဦးဦး ေသဆံုးခဲ့တယ္လို႔ အစီရင္ခံတဲ့ လူအေရအတြက္နဲ႔ သူတုိ႔အသတ္ခံရ ဒါမွမဟုတ္ဒဏ္ရာ ျပင္းျပင္းထန္ထန္ရခဲ့တဲ့ ေၾကာက္မက္ဖြယ္ နည္းလမ္းေတြအေၾကာင္းပါပဲ” ဟုလည္း ၎က ေျပာၾကားခဲ့သည္။
က်ည္ဆန္မ်ား၊ မုဒိမ္းက်င့္မႈမ်ားအျပင္ ရာႏွင့္ခ်ီေသာ ရြာမ်ားကို ျပာပံုအတိျဖစ္သြားေစသည့္ မီး႐ိႈ႕မႈမ်ားျဖင့္ လံုျခံဳေရးတပ္ဖြဲ႕၀င္မ်ားႏွင့္ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ ရခိုင္လူမ်ဳိး လူရမ္းကားမ်ားက ၎တုိ႔အား ေနအိမ္မ်ားမွ ေမာင္းထုတ္ခဲ့ၾကပံုအေၾကာင္းမ်ားကို ဒုကၡသည္မ်ားက အဆက္မျပတ္ ေျပာျပခဲ့ၾကသည္။
ယခုလအေစာပိုင္းတြင္ ကုလသမဂၢ ဒုကၡသည္မ်ားဆုိင္ရာ မဟာမင္းႀကီး ဇိရာအက္အယ္ဟူစိန္က တပ္မေတာ္က ဦးေဆာင္ေသာ စစ္ဆင္ေရးသည္ လူမ်ဳိးတံုးသတ္ျဖတ္မႈ ေျမာက္ဖြယ္ရွိေၾကာင္း ေျပာၾကားခဲ့သည္။
ယခု MSF၏ ေလ့လာခ်က္သည္ ေၾကာက္မက္ဖြယ္ရာမ်ားအတြင္းသို႔ အေရအတြက္ တစ္ရပ္ကို ထည့္သြင္းလိုက္ျခင္း ျဖစ္သည္။ ၎တုိ႔၏ ေလ့လာခ်က္၌ ေသဆံုးမႈ အားလံုး၏ ၆၉ ရာခိုင္ႏႈန္းသည္ ေသနတ္ဒဏ္ရာေၾကာင့္ျဖစ္သည္ဟု ဆုိသည္။
AFP ၁၄.၁.၂၂၀၁၇
ၾသဂုတ္လအေႏွာင္းပိုင္းတြင္ ရခိုင္ျပည္နယ္၌ စတင္သည့္ ျမန္မာတပ္မေတာ္၏ အၾကမ္းဖက္သမားမ်ားအေပၚ စစ္ဆင္ေရး၏ ပထမလအတြင္း ဘဂၤါလီမြတ္စလင္ ၆,၇၀၀ ထက္မနည္း ေသဆံုးခဲ့သည္ဟု နယ္စည္းမျခား ဆရာ၀န္မ်ားအဖြဲ႕ (MSF) က ဒီဇင္ ဘာ ၁၄ ရက္တြင္ ေျပာၾကားခဲ့သည္။
ယင္းသည္ ၾသဂုတ္ ၂၅ ရက္တြင္ အၾကမ္းဖက္မႈမ်ား စတင္ျဖစ္ေပၚၿပီးေနာက္ပိုင္း ယခုအထိ ခန္႔မွန္းခဲ့သည့္ အျမင့္ဆံုးေသဆံုး မႈပမာဏျဖစ္ၿပီး သံုးလတာ အခ်ိန္ကာလအတြင္း ဘဂၤါလီမြတ္စလင္ေပါင္း ၆၂၀,၀၀၀ ေက်ာ္ ျမန္မာႏိုင္ငံမွ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ႏိုင္ငံသို႔ ထြက္ေျပးရမႈႏွင့္အတူ ႀကီးမားလွသည့္ ဒုကၡသည္ အက်ပ္အတည္းကို ျဖစ္ေစခဲ့သည္။
ကုလသမဂၢႏွင့္ အေမရိကန္တုိ႔က ျမန္မာတပ္မေတာ္၏ စစ္ဆင္ေရးကို လူနည္းစု ဘဂၤါလီမြတ္စလင္မ်ားအေပၚ လူမ်ဳိးစုလိုက္ သုတ္သင္မႈဟု ေခၚဆုိခဲ့ၾကေသာ္လည္း ေသဆံုးသူအေရအတြက္အား အထူးျပဳ ထုတ္ျပန္ခဲ့ျခင္း မရွိေပ။
“ကြန္ဆာေဗးတစ္အျဖစ္ဆံုး ခန္႔မွန္းတြက္ခ်က္မႈေတြအရ ငါးႏွစ္ေအာက္ ကေလးငယ္ ၇၃၀ ထက္မနည္း အပါအ၀င္ ႐ိုဟင္ဂ်ာ ေပါင္း ၆၇၀၀ ထက္မနည္း သတ္ျဖတ္ခံခဲ့ရတယ္လို႔ ခန္႔မွန္းပါတယ္” ဟု MSF က ဒီဇင္ဘာ ၁၄ ရက္တြင္ ေျပာၾကားခဲ့သည္။
MSF ၏ေတြ႕ရွိခ်က္မ်ားသည္ ဒုကၡသည္ စခန္းမ်ားရွိ လူေပါင္း ၁၁,၄၂၆ ဦးထက္မနည္းကို စစ္တမ္းေကာက္ယူမႈေပါင္း ေျခာက္ခုထက္မနည္း ျပဳလုပ္ရာမွ ထြက္ေပၚလာျခင္းျဖစ္ၿပီး အၾကမ္းဖက္မႈမ်ား စတင္ျဖစ္ပြားၿပီးေနာက္ ပထမတစ္လအတြင္းအတြက္ ခန္႔မွန္းခ်က္ ျဖစ္သည္။
“ကြၽန္ေတာ္တုိ႔က ဘဂၤလားေဒ့ရွ္က က်ပ္ညပ္ေနၿပီး သန္႔ရွင္းမႈမရွိတဲ့ စခန္းေတြမွာ ေနထုိင္ေနရတ့ဲ ျမန္မာႏိုင္ငံက အၾကမ္းဖက္မႈေတြကေန အသက္ရွင္က်န္ရစ္ခဲ့တဲ့ လူေတြနဲ႔ေတြ႕ဆံုၿပီး စကားေျပာခဲ့တာပါ” ဟု MSF မွ ေဆးပညာဆုိင္ရာ ညႊန္ၾကားေရးမွဴး ဆစ္ဒနီေ၀ါင္က ေျပာၾကားခဲ့သည္။
“ကြၽန္ေတာ္တုိ႔ ေဖာ္ထုတ္ခဲ့တာေတာ့ အၾကမ္းဖက္မႈေၾကာင့္ မိသားစု၀င္တစ္ဦးဦး ေသဆံုးခဲ့တယ္လို႔ အစီရင္ခံတဲ့ လူအေရအတြက္နဲ႔ သူတုိ႔အသတ္ခံရ ဒါမွမဟုတ္ဒဏ္ရာ ျပင္းျပင္းထန္ထန္ရခဲ့တဲ့ ေၾကာက္မက္ဖြယ္ နည္းလမ္းေတြအေၾကာင္းပါပဲ” ဟုလည္း ၎က ေျပာၾကားခဲ့သည္။
က်ည္ဆန္မ်ား၊ မုဒိမ္းက်င့္မႈမ်ားအျပင္ ရာႏွင့္ခ်ီေသာ ရြာမ်ားကို ျပာပံုအတိျဖစ္သြားေစသည့္ မီး႐ိႈ႕မႈမ်ားျဖင့္ လံုျခံဳေရးတပ္ဖြဲ႕၀င္မ်ားႏွင့္ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ ရခိုင္လူမ်ဳိး လူရမ္းကားမ်ားက ၎တုိ႔အား ေနအိမ္မ်ားမွ ေမာင္းထုတ္ခဲ့ၾကပံုအေၾကာင္းမ်ားကို ဒုကၡသည္မ်ားက အဆက္မျပတ္ ေျပာျပခဲ့ၾကသည္။
ယခုလအေစာပိုင္းတြင္ ကုလသမဂၢ ဒုကၡသည္မ်ားဆုိင္ရာ မဟာမင္းႀကီး ဇိရာအက္အယ္ဟူစိန္က တပ္မေတာ္က ဦးေဆာင္ေသာ စစ္ဆင္ေရးသည္ လူမ်ဳိးတံုးသတ္ျဖတ္မႈ ေျမာက္ဖြယ္ရွိေၾကာင္း ေျပာၾကားခဲ့သည္။
ယခု MSF၏ ေလ့လာခ်က္သည္ ေၾကာက္မက္ဖြယ္ရာမ်ားအတြင္းသို႔ အေရအတြက္ တစ္ရပ္ကို ထည့္သြင္းလိုက္ျခင္း ျဖစ္သည္။ ၎တုိ႔၏ ေလ့လာခ်က္၌ ေသဆံုးမႈ အားလံုး၏ ၆၉ ရာခိုင္ႏႈန္းသည္ ေသနတ္ဒဏ္ရာေၾကာင့္ျဖစ္သည္ဟု ဆုိသည္။